Petrolsüz Dünya

Yıllar önce İtalyan politikacı Enrico Mattei, dünyanın en güçlü yedi (Exxon, Shell, Mobil, BP, Texaco, Gulf ve Socal) petrol şirketini “Seven Sisters” olarak adlandırdı. Peki neden?

1940’lardan sonra dünya petrol üretiminde kartel olan bu yedi büyük firma, sürekli rekabet içinde olmasına karşın, başka bir firmanın yükselişe geçmeye başlamasıyla birleşip, o şirkete karşı cephe alıyordu. OPEC’in kurulmasıyla kısmen kontrol altına alınan bu yedi firmadan günümüzde sadece BP, Chevron, Mobil ve Shell varlığını sürdürüyor.

Günümüzde petrolle ilgili çoğu makalede rastladığımız bu yedi şirket, birçok kitabın da konusunu oluşturuyor. İngiliz kökenli Güney Afrikalı araştırmacı yazar Anthony Sampson’ın 1976 yılında yayınladığı “Seven Sisters: The Great Oil Companies and the World They Shaped” adlı kitabı da bunlardan biri… Yakın zamanda okuduğum maden jeolojisi uzmanı Prof. Dr. Doğan Aydal da “Petrolsüz Dünya” adlı kitabında “seven sisters” tabirini kullanmadan bu firmaların bazılarına değiniyor. Sampson’dan farklı olarak Aydal kitabında, petrol firmalarının yanı sıra dünyayı devlet ya da idarecilerin değil; başta Dış İlişkiler Komitesi (CFR / Council of Foreign Relations) olmak üzere birkaç kurul ile bunların bağlı olduğu bir sistemin; “Büyük Güç”ün yönettiğine dikkat çekiyor. Buradan hareketle “Büyük Güç”ün ülkeleri sadece enstrüman olarak kullandığına değinen Aydal, bir dönem İngiltere ve Fransa’nın yerine getirdiği enstrüman görevini, günümüzde ABD’nin üstlendiğini vurguluyor. Olaya bir komplo teorisi ile yaklaşan Aydal, ABD’nin ve petrol şirketi sahiplerinin hazır kaynakları ele geçirmek için göz koydukları ülkelerde ihtilal, işgal, iç savaş dâhil her türlü alternatifi düşüneceklerinin de altını çiziyor.

Bu yazımın devamını http://www.c4defence.com/ linkindeki  C4Defence Dergisi'nin 122.sayfasından okuyabilirsiniz.