Nükleer santral için, bekle ve gör taktiği…

Türkiye nükleer enerji santralleri kurmayı planlarken, uzmanlar bu santrallerin, beraberinde yeni bir teknoloji uygulamasını da getirdiğini belirtiyor. Nükleer santrallerin maliyetlerinin yükseldiğine işaret eden uzmanlara göre, diğer ülkelerin bu konudaki çalışmalarını gördükten sonra harekete geçmek gerekiyor.

Nükleer enerji, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de önemli gündem maddelerinden biri. Özellikle Çernobil faciasından sonra, hâlen süren tartışmalara neden olan nükleer enerjiye karşı çıkanlar olduğu gibi, bu enerjiden yararlanılması gerektiğini savunanlar da var. Enerji ihtiyacının karşılanabilmesi için, nükleer enerji santrallerinin kurulması stratejini benimseyen Türkiye’de bu işin nasıl planlanması gerektiğini sorduğumuz Mc Kinsey & Company Enerji Uzmanı Dr. Nuri Demirdöven, günümüz koşullarında nükleer santral inşa etmenin, beraberinde yeni bir teknoloji uygulamasını da getirdiğinin altını çiziyor. Otuz yıldır yeni teknoloji kullanarak santral inşa eden tek ülkenin Finlandiya olduğunu vurgulayan Dr. Demirdöven, "Diğer yandan,bu konuda ciddi faaliyetleri olan ABD,2018-2020 yılında yeni teknoloji ile yapılmış santralleri faaliyete geçirmeye hazırlanıyor"diyor.

GE energy Türkiye Genel Müdürü Mete Maltepe ise,bölgenin büyüyen ekonomi ve enerji talebinin tek bir ürün veya teknoloji ile çözümlenemeyecek olması sebebiyle,Türkiye'nin de diğer ülkeler gibi ,sürdürülebilir ve çeşitlendirilmiş enerji kaynaklarına ihtiyacı olduğunu vurguluyor. Elektrik üretimimin yaklaşık yarısnın,Rusya ileİran'dan temin edilen ve ve doğalgazla üretim yapan santraller tarafından sağlandığını da hatırlatan Maltepe2ye göre,acil enerji ihtiyacını karşılayabilmek amacı ile yeni nükleer santrallerin kurulması stratejisini benimseyen Türkiye'nin, enerji kaynakalrını çeşitlendrime konusunda daha büyük bir mücadele vermesi gerekiyor.

"Diğer ülkeleri bekleyelim"

Nükleer santral fiyatlarının yükseldiğine dikkat çeken Dr.Nuri Demirdöven ise ,"Şu anda ABD'de nükleer santral enerji şirketlerinin aldıkları fiyatlandırmaya bakarsanız,kilovatı yaklaşık 6 bin dolar .Bu durumda, 10 bin megavat harcayan türkjiye2nin ,nükleer santral için 60 milyar dolar harcaması gerekiyor. Türkiye'de işçiliğin ucuz olduğunu hesaba katsak da bunun maliyeti 40 milyar doların altına inmez" yorumunu yapıyor. Türkiye'nin uzun vadede çok kuvvetli ve geçerli bir enerji kaynağı olan nükleeer santrali düşünmesi gerektiğini savunan Dr.demirdöven ,"Nükleer enerji türkiye'nin geleceğinde mutlaka olmalı.Ben derim ki;bunun için önce diğer ülkelerin yapmasını bekleyelim. Malum,bir şeyi ilk yaptıgımızda her zaman en pahalısı oluyor. Onlar öğrenip, yaptığı zaman fiyatlar da düşecektir"yorumunu yapıyor.

ABWR teknolojisi

GE ve Hitachi Ltd. Tarafından kurulan ve küresel bir şirket olan GE Hitachi Nuclear Energy'nin (GEH),Türkiye'nin nükleer santral talebinr yönelik olarak ABWR(İleri tasarım kaynar su) teknolojisi ile çalışan reaktörü teklif etmeye hazırlandığının altını çizen Mete maltepe, "türkiye'nin nükleer güç,basit ve kombine çevrimli gaz türbinleri,solar ve biyogaz ekipmanları gibi yenileneb,lir enerji teknolojileri dahil olmak üzere güç üretim ürünleri ve hizmetler, sağlamayı ümit ediyoruz" şeklinde konuşuyor.

Dünya genelinde 61 adet Kaynar Su Reaktörü temin eden GEH'in ,Japonya ve Tayvan'da dört reaktör inşasının devam ettiğini belirten Maltepe, III. Jenerasyon ABWR'nin dünayda en ileri teknolojiye sahip ticari nükleeer tesis ve kendini ispatlamış ilk ticari reaktör oldugunu da sözlerine ekliyor.

İlk ABWR'nin 1996-97'de Japonya da hixmete girmesine rağmen,diğer sektör temsilcileri tarafından ancak günümüzde sunulabildiğine dikkat çeken maltepe, Global nuclear Fuel (GNF) ortak girişimi ve İspanyol yakıt üretim işletmesi ENUSA'nın ortak girişimi ile Avrupalı müşterilerinin günümüzün en ileri enerji-verimli nükleer yakıt teknolojileri ve hizmetlerine erişilebildiğinin altını çiziyor.

 "Fiyat,maliyet kalemleri ile doğrudan ilgili"

GE Energy Türkiye Genel Müdürü Mete Maltepe ,"Nükleer bir tesisin fiyatı,maliyet kalemleri ile doğrudan ilgilidir. Biz "standart" bir tesis teklif ettiğimizde fiyat,müşterinin kendine özgün iasteklerine ve sahaya göre değişebilir. Yeni bir rreaktör inşa edilmesi vew yıllara uzanan inşaat işleri için yapıalcak yatırım harcamaları tüm elektrik şirketlerini ilgilendirmekle beraber ,ABWR'yi seçmenin bir avantajı, GEH'nin projeyi zamanında ve bütçesi dahilinde bitirme konusunda sahip oldugu tecrübedir. Örneğin,Japonya'daki ABWR projelerinde,Hitachi eş zaömanlı yapılmayan işler için bir modül dizayn tekniği geliştirerek inşaat hızını bütçe dahilinde kalarak arttırmıştır. GEH, aynı zamandsa ,ABWR projeleri için küresel olarak sahipoldugu kapsamlı ekipmanlarını ve tecrübeli iş gücünü kullanma imkanına sahiptir. Türkiye'nin nükleer santral teklif talebine bakıldıgında ,kendini kanıtlamış reaktör teknolojileri için teklif bekledfiği anlaşılmaktadır. ABWR,müşterilerine on yıldan fazla işletme tecrübesi ile ticari olarak kendini ispatlamış tek Generation III reaktör tasarımı olarak sunulmaktadır. ABWR, ABD,Japonya ve Tayvan 'da inşa edilebilmesi için lisanslanmış ve tasarımı için güçlü denetim onayları almıştır"diyor

Activeline Dergisi'nin 101.sayısında yayınlanan haberim